Een baan als bankier met veel macht inruilen voor het onzekere bestaan van een ondernemer met veel vrijheid. Rutger Koopmans (Heerlen, 1958) deed het, maar had er achteraf liever beter over nagedacht. ‘Je gaat van de binnen- naar de buitenwereld. Alsof je een leeuw uit Artis in de wildernis neerzet. Maar om drie uur was het toch voedertijd?’
‘Vroeger had ik veel macht en weinig vrijheidsgraden. Mijn agenda werd bepaald door een secretaresse en staf die vertelden wat je moest doen. Die overhandigden het mapje dat je moest kennen voor de volgende vergadering. Nu heb ik nul macht en veel vrijheid. Dat is een belangrijke ommekeer in mijn leven.
Vrijheid betekent voor mij zoals de Engelsen mooi zeggen: ‘To be your own man.’ Dat betekent dat je jouw kompas kunt gebruiken, je eigen normen, waarden en standpunten hebt en je eigen koers kunt varen. Het is persoonlijk leiderschap als je dat kompas hebt en weet in elke richting je moet gaan. Een kompas verandert ook mee met de omstandigheden. Het is net als met een anker van een schip, soms ligt dat anker vast. Maar het schip is bedoeld om te varen. Af en toe moet je stil liggen en je kompas bijstellen om daarna weer verder te varen.
Ik werkte een paar jaar als zakelijk adviseur voor Johan Cruijff en die zei dat hij liever aan zijn eigen principes ten onder ging dan aan die van een ander. Hij had gelijk. Als je jouw eigen principes kent weet je waarnaar je kunt leven.
Ik trok me op aan de leuke dingen om me heen en als die niet gebeurden, organiseerde ik die zelf wel. Het was wel fijn om zelf te kunnen bepalen wat je wanneer doet. Als ik ergens geen energie van kreeg stopte ik er weer mee. Ik heb verder ontzettend trouwe mensen om me heen waar ik mijn twijfels mee kan bespreken. Dan krijg je leuke en soms minder leuke dingen te horen. Maar ze zijn wel eerlijk. Die mensen koester ik echt.
Je moet op eigen benen kunnen staan en je onafhankelijkheid wordt getest. Mijn moeder –die nooit heel scheutig was met complimenten – zei: ‘Je bent je eigen levensverzekering. Je neemt altijd jezelf mee en bepaalt je eigen keuzes. En als ergens een deur dichtgaat vind jij wel weer een andere deur die opengaat.’ Er kan allerlei bagger over je uitgestort worden op internet en niemand die dat checkt. En als je dan getoetst wordt door De Nederlandsche Bank om commissaris te worden, lezen zij die verhalen natuurlijk ook. Dan is een simpele oplossing om mijn benoeming vooral niet goed te keuren. Maar dat hebben ze zuiver gedaan. Ik vind dat zij dat zeer goed doen. Er is veel kritiek in de boardrooms op de Nederlandsche Bank, vooral door oudere bestuurders: ‘moet ik me laten toetsen door een meid van 35?’ Ja denk ik dan, wen er maar aan. Dit is uw toezichthouder, aangenaam. Als je door een politieagent wordt aangehouden van 25 loop je ook kans een boete te krijgen als je iets verkeerd doet.
Ik was destijds een verklaard tegenstander van de beursgang van ABN Amro. We hadden een mooie staatsbank. Daar is behoefte aan. Bij de oude Postbank kregen we nooit een cent creditrente op de rekening courant. Daar zat ook niemand mee. Die bank was van ons allemaal. Als je een financiële sector wil waar je nog enige zeggenschap of onafhankelijkheid hebt, is een staatsbank een goed idee. Als de overheid aandeelhouder is, hoef je wellicht geen dubbel digit rendement, maar een maatschappelijk rendement.
Wat ik tegenwoordig verwarrend vind is de verhouding tussen werkgever en werknemer. Waar haal je tegenwoordig je bestaanszekerheid vandaan? Hoe maak je carrière? Veel mensen hebben geen idee hoe hun leven er over tien of twintig jaar uit ziet. Huizen staan onder water en je verlaat nu de universiteit met een studieschuld. Veel mensen in Amsterdam wonen in een huis dat ze niet meer kunnen betalen als ze het vandaag zouden moeten kopen. Als je nu 40 jaar bent met kinderen, ben je niet zeker van je verdienvermogen, maar weet je wel dat er enorme kosten op je afkomen en dat je schulden hebt of moet maken. Hoe ga je de komende 20 of 30 jaar geld verdienen? Dat zorgt voor stress, angst en onzekerheid. Er zijn bijna geen langdurige dienstverbanden meer. Hoe kun je dan een goede planning voor je toekomst maken? We zijn nu allemaal in verschillende soorten netwerken werkzaam en moeten nog tot ons 70ste doorgaan. Hoe gaat de maatschappij ervoor zorgen dat dit mogelijk is? Daar zie ik de grote verwarring omdat het betekent dat we veel onderwerpen anders moeten organiseren. We zijn geestelijk verlamd en komen niet tot creatieve oplossingen.
Ik heb voor mezelf een nieuwe definitie van de verzorgingsstaat ontwikkeld: in een verzorgingsstaat moet je mensen leren om voor zichzelf en elkaar te zorgen en te zorgen voor mensen die dat niet kunnen. Als er iets met mensen gebeurt op het werk, thuis of met de gezondheid is de kans groot dat je in een vrije val richting armoede en eenzaamheid terechtkomt als je de niet de juiste hulp van familie, vrienden of buren ontvangt. Die met je mee treuren, maar ook weer op eigen benen helpen en bestraffend toespreken als dat nodig is. Daar heb je wat aan.
Denk ook goed na over de verbindingen die je aangaat en wellicht moet missen als je een organisatie verlaat. Ik kan echt nog mijn collega’s en gesprekken bij de koffieautomaat missen. Daar moet iets anders voor in de plaats komen. Je moet dus nieuwe communities zien te bouwen. Dat is een vaardigheid. Vertrouwen is eveneens belangrijk om van verwarring naar vernieuwing te komen. Eigenlijk is vertrouwen het enige dat we als gezamenlijke munteenheid overhouden. Trust is the new currency. Als we elkaar vertrouwen kunnen we alles. Dan ben je niet meer bezig met wat de ander van je vindt en kun je energie besteden aan dingen gezamenlijk doen. Of jij te vertrouwen bent bepaalt of je succesvol zult zijn. Als jij niet te vertrouwen bent wens ik je veel succes maar dat zal niet lang goed gaan. De meneer die mij bedonderd heeft komt ook een keer aan de beurt. Niet door mij, maar door iemand anders. Je moet vooral niet in de min blijven. Ik kan ook niets met negatieve ervaringen. Je moet wel reflecteren en leren wat je verkeerd hebt gedaan, maar niet in de min blijven hangen. Je moet meteen door naar een plus. Je hebt de energie hard nodig om de volgende plus te realiseren. Je kunt blijven denken: oh jammer ik heb mijn doelpunt gemist of een klant niet gescoord, maar je moet doorgaan.
Als je zelf gaat nadenken heb je vaak al een oplossing. Ik had een baas die alleen maar vragen stelde als je met een probleem naar hem toe kwam. Hij wilde weten wat je er van vond en liever toestemming geven voor een oplossing dan antwoord geven op een vraag. Veel mensen waren doodsbang voor hem. De gesprekken duurden nooit langer dan twee minuten. Dat was effectief en efficiënt. Hij was wel degelijk empatisch, alleen had niemand dat door. Hij confronteerde iedereen met zijn eigen denkvermogen. Je moet je eigen beslissingen nemen. Dat is mij altijd bijgebleven.
Rutger Koopmans (Heerlen, 1958) is ondernemer, spreker en commissaris bij een aantal bedrijven. Hij werkte 12 jaar bij ING en 13 jaar bij Bank Mees & Hope en was zakelijk adviseur van Johan Cruijff. Hij is partner en medeoprichter van KVS Connect.
Rutger is auteur van het boek Eigen baas, dat in oktober 2017 verscheen bij Uitgeverij Brandt.
Tekst: Dominique Haijtema.
Mijn kompas bijstellen
‘Vroeger had ik veel macht en weinig vrijheidsgraden. Mijn agenda werd bepaald door een secretaresse en staf die vertelden wat je moest doen. Die overhandigden het mapje dat je moest kennen voor de volgende vergadering. Nu heb ik nul macht en veel vrijheid. Dat is een belangrijke ommekeer in mijn leven.Vrijheid betekent voor mij zoals de Engelsen mooi zeggen: ‘To be your own man.’ Dat betekent dat je jouw kompas kunt gebruiken, je eigen normen, waarden en standpunten hebt en je eigen koers kunt varen. Het is persoonlijk leiderschap als je dat kompas hebt en weet in elke richting je moet gaan. Een kompas verandert ook mee met de omstandigheden. Het is net als met een anker van een schip, soms ligt dat anker vast. Maar het schip is bedoeld om te varen. Af en toe moet je stil liggen en je kompas bijstellen om daarna weer verder te varen.
Ik werkte een paar jaar als zakelijk adviseur voor Johan Cruijff en die zei dat hij liever aan zijn eigen principes ten onder ging dan aan die van een ander. Hij had gelijk. Als je jouw eigen principes kent weet je waarnaar je kunt leven.
‘Bonussen horen alleen thuis in de dealingroom’
Naïeve gedachte
Ik wilde weg bij ING waar ik lang een mooie tijd had. Ik was wel klaar en mijn energie was op. Ik wilde nieuwe doelen stellen en wat anders doen. Ik dacht ‘er komt wel weer wat op mijn pad’. Dat was een ontzettend naïeve gedachte. Daar had ik beter van tevoren over na kunnen denken. Mijn uitgangspositie was niet best: een 50-jarige ex-bankier na de financiële crisis. Dat werkt niet goed op de arbeidsmarkt. Ik was het niet eens met de koers van de financiële sector en ben ook een verklaard tegenstander van bonussen. Die zijn het einde van de geloofwaardigheid van de bankier. Bonussen horen alleen in de dealingroom en niet daarbuiten. Een half jaar nadat ik wegging bij de bank begon de financiële crisis. Iedereen dacht ik daarom weg ging, maar voor mij was het geen financiële maar een morele crisis. Ik had serieuze vraagtekens bij wat ik zag gebeuren bij de banken.Tegenslagen verduren
Eenmaal in de buitenwereld maakte ik beginnersfouten en kreeg tegenslagen te verduren zoals teveel investeren in een bedrijf dat failliet ging. Of een zakenrelatie helpen bij een conflict met een aandeelhouder. Dat leverde hem miljoenen op. Hij weigerde mij de afgesproken succesfee te betalen omdat we toch niets op papier hadden gezet? Toen was ik zomaar 125.000 euro kwijt en had ik voor niets gewerkt. De CFO van een beursgenoteerde onderneming had ons geïntroduceerd maar die kon of wilde er ook niets aan doen. En dan sta je er als individu toch anders voor dan als onderdeel van een grote organisatie. Dan voel je dat je er alleen voor staat. Ik ben gelukkig niet depressief te krijgen. Ik ben chronisch positief. Dat is mijn godsgeschenk. Ik word iedere ochtend wakker met veel positieve energie. Had ik wel aanleg voor depressie gehad, had je mij uit de goot kunnen oprapen. Mijn pad in de buitenwereld is geplaveid met een hoop tegenslagen en daar moet je tegen kunnen. Ik had achteraf gezien een coach moeten nemen, maar dacht destijds dat ik het zelf wel kon.‘Vrijheid is niet goedkoop’
Weer een brugpieper
Ik was weer een soort brugpieper die zijn weg moest vinden in de buitenwereld, terwijl ik toch echt wel iemand was in de financiële wereld. Maar zonder functie en titel, die geleende macht, heb je een ander leven te leiden dan toen je nog in de veilige binnenwereld zat waar zich veel mensen om je bekommeren. Ik ging van de binnenwereld naar de buitenwereld. Het is alsof je een koninklijk dier als de leeuw uit Artis naar buiten brengt om in de wildernis te overleven. Die leeuw denkt om drie uur: het is toch voedertijd? In loondienst word je iedere maand gevoederd. In ruil daarvoor loop je in de pas van de organisatie en lever je jouw talent en energie. Dat is een eerlijke ruil. Ik was zelf het meest in verwarring toen ik realiseerde dat als de geest eenmaal uit de fles is, de geest nooit meer terug in de fles kan. Ik kon voor mijn gevoel nooit meer terug in loondienst. Toen voelde ik me even soort van gewicht- en stuurloos. Je past niet meer in de kaders en je bent zelf uit de rol gestapt. Ik wilde een onafhankelijke geest worden en vrij zijn. Dan is er ‘no way back.’ Vrijheid heeft een prijs. Daar schrijf ik nu ook een boek over. Vrijheid is niet goedkoop, dat moeten mensen zich realiseren. Het kost veel energie. Pas na een tijd realiseerde ik me dat ik mezelf anders moest organiseren om uit de verwarring te komen. En zo ben ik eigenlijk stapje voor stapje de afgelopen jaren mijn eigen verwarring aan het managen.Ik trok me op aan de leuke dingen om me heen en als die niet gebeurden, organiseerde ik die zelf wel. Het was wel fijn om zelf te kunnen bepalen wat je wanneer doet. Als ik ergens geen energie van kreeg stopte ik er weer mee. Ik heb verder ontzettend trouwe mensen om me heen waar ik mijn twijfels mee kan bespreken. Dan krijg je leuke en soms minder leuke dingen te horen. Maar ze zijn wel eerlijk. Die mensen koester ik echt.
Veel kritiek te verduren
Ik kreeg veel kritiek in de pers als zakelijk adviseur van Cruijff. Ik was de kwade genius. Dat is vrij makkelijk: op god heb je geen kritiek, daar zijn de twaalf discipelen voor. Ook dat heb ik onderschat. Als hij het goed deed, had hij het gedaan en als iets verkeerd ging was het door mij ingegeven. Ik heb dat zoveel mogelijk langs me heen laten glijden. Heb ik ook van Johan geleerd: ‘je kunt alleen beledigd worden door mensen van je eigen niveau.’ Cruijff was gewoon altijd boven iedereen verheven en dat leidde bij sommige mensen tot veel frustratie. Zij vonden dat hij toch ook maar een gewone jongen uit Betondorp was, maar dat was hij juist niet. Het ging dus niet over mij als persoon, maar over de rol van adviseur van Cruijff. Geen van de kranten heeft zich verdiept in de feiten, maar het zij zo. Als iemand een mening over je heeft zonder je te kennen vind ik dat een gebrek aan beschaving. Wat wel vervelend was dat ik bedreigd ben in die periode. En ons huis is dagenlang bekogeld met eieren. Dan heb je geen afdeling communicatie die het even recht gaat breien. En zie je ineens oud-collega’s de krant te woord staan met verhalen over jou, terwijl je dacht jarenlang prettig samengewerkt te hebben.‘Op God heb je geen kritiek, daar zijn de twaalf discipelen voor.’
Je eigen verzekering zijnJe moet op eigen benen kunnen staan en je onafhankelijkheid wordt getest. Mijn moeder –die nooit heel scheutig was met complimenten – zei: ‘Je bent je eigen levensverzekering. Je neemt altijd jezelf mee en bepaalt je eigen keuzes. En als ergens een deur dichtgaat vind jij wel weer een andere deur die opengaat.’ Er kan allerlei bagger over je uitgestort worden op internet en niemand die dat checkt. En als je dan getoetst wordt door De Nederlandsche Bank om commissaris te worden, lezen zij die verhalen natuurlijk ook. Dan is een simpele oplossing om mijn benoeming vooral niet goed te keuren. Maar dat hebben ze zuiver gedaan. Ik vind dat zij dat zeer goed doen. Er is veel kritiek in de boardrooms op de Nederlandsche Bank, vooral door oudere bestuurders: ‘moet ik me laten toetsen door een meid van 35?’ Ja denk ik dan, wen er maar aan. Dit is uw toezichthouder, aangenaam. Als je door een politieagent wordt aangehouden van 25 loop je ook kans een boete te krijgen als je iets verkeerd doet.
Het gaat om zuiverheid
Ik heb sterke principes. En als iets klopt dan klopt het gewoon. Dan zie ik het politieke gedrag van anderen dat misschien handig is, maar als puntje bij paaltje komt, gaat het om zuiverheid. Wat is goed en wat is niet goed? Ik kreeg ooit een prijs voor ‘Ethics in business’ en kwam tot de conclusie wat ethiek voor mij betekent: nadenken en jezelf de goede vragen stellen. Als je dat goed doet en het zijn dezelfde vragen die je moeder of vrienden zouden stellen zit je nog op het goede pad. Sommige mensen gebruiken de definitie als dingen doen die je morgen niet in de krant wil zien, maar die vind ik te zwak. Het is erger als je iets aan je ouders of naasten moet vertellen over dingen die je doet of hebt gedaan waarvoor jij je schaamt. De publieke opinie gunt de financiële sector al jaren niets, banken mogen nergens meer geld aan verdienen en moeten steeds meer kosten maken om aan allerlei wet- en regelgeving te voldoen. En of ze dan nog creditrente willen ophoesten als jij je spaargeld er stalt. Waar moet een bank dan rendement vandaan halen? We vinden een bank blijkbaar een nutsbedrijf waar alles gratis moet zijn, terwijl je voor alle andere zaken wel geld betaalt.Ik was destijds een verklaard tegenstander van de beursgang van ABN Amro. We hadden een mooie staatsbank. Daar is behoefte aan. Bij de oude Postbank kregen we nooit een cent creditrente op de rekening courant. Daar zat ook niemand mee. Die bank was van ons allemaal. Als je een financiële sector wil waar je nog enige zeggenschap of onafhankelijkheid hebt, is een staatsbank een goed idee. Als de overheid aandeelhouder is, hoef je wellicht geen dubbel digit rendement, maar een maatschappelijk rendement.
Onzekerheid over de toekomst
Wat ik tegenwoordig verwarrend vind is de verhouding tussen werkgever en werknemer. Waar haal je tegenwoordig je bestaanszekerheid vandaan? Hoe maak je carrière? Veel mensen hebben geen idee hoe hun leven er over tien of twintig jaar uit ziet. Huizen staan onder water en je verlaat nu de universiteit met een studieschuld. Veel mensen in Amsterdam wonen in een huis dat ze niet meer kunnen betalen als ze het vandaag zouden moeten kopen. Als je nu 40 jaar bent met kinderen, ben je niet zeker van je verdienvermogen, maar weet je wel dat er enorme kosten op je afkomen en dat je schulden hebt of moet maken. Hoe ga je de komende 20 of 30 jaar geld verdienen? Dat zorgt voor stress, angst en onzekerheid. Er zijn bijna geen langdurige dienstverbanden meer. Hoe kun je dan een goede planning voor je toekomst maken? We zijn nu allemaal in verschillende soorten netwerken werkzaam en moeten nog tot ons 70ste doorgaan. Hoe gaat de maatschappij ervoor zorgen dat dit mogelijk is? Daar zie ik de grote verwarring omdat het betekent dat we veel onderwerpen anders moeten organiseren. We zijn geestelijk verlamd en komen niet tot creatieve oplossingen.Ik heb voor mezelf een nieuwe definitie van de verzorgingsstaat ontwikkeld: in een verzorgingsstaat moet je mensen leren om voor zichzelf en elkaar te zorgen en te zorgen voor mensen die dat niet kunnen. Als er iets met mensen gebeurt op het werk, thuis of met de gezondheid is de kans groot dat je in een vrije val richting armoede en eenzaamheid terechtkomt als je de niet de juiste hulp van familie, vrienden of buren ontvangt. Die met je mee treuren, maar ook weer op eigen benen helpen en bestraffend toespreken als dat nodig is. Daar heb je wat aan.
Zelfredzaamheid
Het antwoord is: je moet het zelf doen. Ik praat en schrijf hier veel over: dat mensen over de juiste dingen moeten nadenken zoals hun geldsituatie of financiële planning zodat ze rustig kunnen slapen en een gelukkig leven kunnen leiden. Wat is je marktwaarde? Dat is niet je laatste inkomen. En ook: hoeveel energie heb je? Je moet voor een goede balans zorgen. Ik moet bijvoorbeeld niet 20 kilo meer wegen. Dat kost mij energie. En als je geen energie hebt, ben je niet weerbaar. Als ik niet goed voor mijn lichaam zorg ben ik mijn enige productiemiddel kwijt. Zorg dus goed voor jezelf. Zorg dat je zelfredzaam bent, de juiste gesprekken voert en de regie in handen neemt van je eigen leven. Ik verdien al jaren niet meer wat ik bij de bank verdiende en word wel eens gevraagd of ik dat niet gemeen vind of er spijt van heb. Nee, want dat is de prijs voor mijn vrijheid. En tegenover het salaris staan weer andere voordelen van zelfstandig ondernemerschap. Ik adviseer wel om goed na te denken voordat je bepaalde keuzes maakt.‘Trust is the
new currency’
Verbindingen aangaannew currency’
Denk ook goed na over de verbindingen die je aangaat en wellicht moet missen als je een organisatie verlaat. Ik kan echt nog mijn collega’s en gesprekken bij de koffieautomaat missen. Daar moet iets anders voor in de plaats komen. Je moet dus nieuwe communities zien te bouwen. Dat is een vaardigheid. Vertrouwen is eveneens belangrijk om van verwarring naar vernieuwing te komen. Eigenlijk is vertrouwen het enige dat we als gezamenlijke munteenheid overhouden. Trust is the new currency. Als we elkaar vertrouwen kunnen we alles. Dan ben je niet meer bezig met wat de ander van je vindt en kun je energie besteden aan dingen gezamenlijk doen. Of jij te vertrouwen bent bepaalt of je succesvol zult zijn. Als jij niet te vertrouwen bent wens ik je veel succes maar dat zal niet lang goed gaan. De meneer die mij bedonderd heeft komt ook een keer aan de beurt. Niet door mij, maar door iemand anders. Je moet vooral niet in de min blijven. Ik kan ook niets met negatieve ervaringen. Je moet wel reflecteren en leren wat je verkeerd hebt gedaan, maar niet in de min blijven hangen. Je moet meteen door naar een plus. Je hebt de energie hard nodig om de volgende plus te realiseren. Je kunt blijven denken: oh jammer ik heb mijn doelpunt gemist of een klant niet gescoord, maar je moet doorgaan.
Vooral niet focussen
Als je wilt overleven in de buitenwereld en je bent 40 jaar en hebt nog 30 te gaan, is het laatste dat je moet doen focussen. Focus is iets voor een slaaf. Focus betekent iets voor iemand te doen waar de ander geld voor over heeft. Als individu heb je geen baat bij focus. Je hebt meerdere talenten en je moet zorgen dat die gedurende je leven allemaal tot hun recht komen. Dan ben je een gelukkig mens op je sterfbed. Maar dan worden je overlevingskansen ook veel groter. Misschien ben jij bijvoorbeeld goed in schrijven, maar misschien kun je ook heel mooi zingen of lesgeven. We worden gehersenspoeld door ondernemingen dat we moeten focussen, maar dat is in het belang van het bedrijf en niet van het individu. ‘Doe vooral waar ik vind dat jij goed in bent. Doe niet waar je nog meer goed in bent, anders raak ik je misschien kwijt’, denkt het bedrijf. Je intrinsieke motivatie is het allerbelangrijkste: wat wil je in je leven? Waar sta je voor? Of zou je plat gezegd bereid zijn om voor te sterven? Met je intrinsieke motivatie kun je geen compromissen sluiten. Mandela of Martin Luther King had geen tienjarenplan, maar een droom. Het was niet een beetje naïef, het was ontzettend naïef. Lang leve naïeve mensen. Die bedenken wellicht nog iets wat buiten onze paradigma’s ligt.Dingen op de kop durven zetten
Verwarring is noodzakelijk voor vernieuwing. Het creëert energie. Maar het is aan de leider om daar positieve energie van te maken en niet in de verwarring te blijven hangen. Je moet dingen op de kop durven zetten en kijken of ze zo niet beter staan. Toen ik begon met leidinggeven en we werkten met Target Point heb ik de hark vervangen door cirkels. We gingen in kringen vergaderen en deden de schoenen uit. Nou dat was revolutionair en creëerde ongemak en verwarring. Bij een hark had je duidelijke lijnen en verantwoordelijkheden. Tot de dag van vandaag werk ik met cirkels of mindmaps. Een organisatie is net als een planeet, je kunt niet te snel bewegen omdat je invloed hebt op andere planeten. Alles staat met elkaar in verband en beïnvloedt elkaar. Als je in een straat met eenrichtingsverkeer rijdt is dat alleen het geval als je vooruit kijkt. Als je in de achteruitkijkspiegel kijkt is er een vrije weg en moet je dus wellicht gewoon omdraaien. Je moet jezelf los zien te maken van een paradigma waarin je denkt gevangen te zitten. Want je zit niet gevangen. Met een paar stappen kun je soms alles omdraaien en veranderen.Als je zelf gaat nadenken heb je vaak al een oplossing. Ik had een baas die alleen maar vragen stelde als je met een probleem naar hem toe kwam. Hij wilde weten wat je er van vond en liever toestemming geven voor een oplossing dan antwoord geven op een vraag. Veel mensen waren doodsbang voor hem. De gesprekken duurden nooit langer dan twee minuten. Dat was effectief en efficiënt. Hij was wel degelijk empatisch, alleen had niemand dat door. Hij confronteerde iedereen met zijn eigen denkvermogen. Je moet je eigen beslissingen nemen. Dat is mij altijd bijgebleven.
Niets is vanzelfsprekend
Verwarring is de tegenhanger van vanzelfsprekendheid. En niets is vanzelfsprekend. Daarom is ook alles potentieel verwarrend. Het ontstaat vaak als mensen denken dat dingen op een bepaalde manier moeten zijn of gaan. Ik heb bewondering voor de boeken van Joop Swieringa die onderscheid maakt tussen reizigers en trekkers. Reizigers hebben van tevoren een plan en weten precies wat ze waar gaan doen. Trekkers gaan naar A en zien wel of ze nog naar B gaan of direct naar C. Die gaan op pad en kijken waar ze zich goed voelen. Je neemt het leven zoals het op je af komt en je dealt daarmee. Gedurende de reis raak je in verwarring omdat je niet weet hoe de toekomst er uit ziet. En misschien is plek B of C niet je bestemming, maar een plek D. Ook al ben je ergens succesvol in, is het goed om alvast na te denken over de toekomst. Je kunt mensen helpen in de verwarring door ze vertrouwen en rugdekking te geven, maar de verwarring is wel nodig omdat alles constant in verandering is. ‘Always change a winning team.’Rutger Koopmans (Heerlen, 1958) is ondernemer, spreker en commissaris bij een aantal bedrijven. Hij werkte 12 jaar bij ING en 13 jaar bij Bank Mees & Hope en was zakelijk adviseur van Johan Cruijff. Hij is partner en medeoprichter van KVS Connect.
Rutger is auteur van het boek Eigen baas, dat in oktober 2017 verscheen bij Uitgeverij Brandt.
Tekst: Dominique Haijtema.